Defter tutma ile hadler konusunda meslek odaları paylaşımlarda bulunmaya başladılar. Emeklerine sağlık diyerek tereddüt edilen iki konuda katkı sunmak isteriz.

#1 Alış, satış, hasılat tutarlarımızı 177. maddede yazılı tutarlardan bu yıla ilişkin tutar ile mi kıyaslayacağız yoksa gelecek yıl için yeniden değerleme oranında artırılan tutarlar ile mi?

Defterlerin kullanılacağı yılda geçerli rakamlarla kıyaslanması gerekir. Defterler gelecek yılda kullanılacağı için gelecek yıl için belirlenen tutarlar ile kıyaslanacaktır. Bu durum mükellef tarafında işletme hesabı esasında ise lehe, bilanço usulünde ise aleyhte sonuç doğurmaktadır. Usul hukukunda lehteki hükümlerin uygulanması kuralı mevcuttur.

Duruma ilişkin eski bir örnek 150 Seri No.lu VUK Genel Tebliğinde vardır. Bu konuda bir başka örnek 149 Seri No.lu V.U.K. Genel Tebliğinde şu şekilde yer almaktadır:
“1983 takvim yılı başından itibaren geçerli olan bu hadler nedeniyle, 1982 takvim yılı içinde satın aldığı mal bedeli, yükseltilmiş olan hadleri aşmamış olanlar işletme hesabı esasına göre defter tutmaya devam edeceklerdir.”

#2: Arka arkaya iki dönemin geçme oranlarının toplamı veya arka arkaya üç dönemin düşüklük oranları toplamı %20'yi geçmeli mi?

Hayır, Kanunda böyle bir şart yoktur. Örneğin 1. yıl %3 geçmiş ikinci yıl %4 geçmiş ise bunların toplam oranı %20'den küçük (%7) olmasına rağmen mükellefin tüccar sınıfı birinci sınıf olarak belirlenir.

Öte yandan kanunda aşma tutar türünün aynı olması şartı da yoktur. Bir başka ifade ile ilk yıl alış tutarının ikinci yıl ise satış tutarının aşması halinde de sonuç değişmeyecektir.